Na pierwszy rzut oka hipopotam to sympatyczny fajtłapa. Pozory mylą! Ten zwierzak odpowiada za śmierć 500 osób rocznie w Afryce! Wszystko przed to, że broni swego terytorium przed każdym intruzem, a jego długie na 30 cm zęby to śmiertelna broń.
Spis treści:
„Zwierzęta Afryki. Przewodnik na safari” kliknij i kup z autografem.
Jedziesz na safari? Ten artykuł w formie PDF możesz wydrukować lub wgrać w telefon i zabrać ze sobą w podróż!
Rzeczny koń
Greccy żołnierze mieli problem jak opisać to zwierzę w swych raportach. Nazwali go więc hipopotamem łącząc dwa słowa: hippos „koń” i potamos „rzeka”.
Woda to ich żywioł.
Jedynymi przedstawicielami gatunku są: hipopotam nilowy i hipopotam kałowaty (Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej i okolice). Oba gatunki są zagrożone wymarciem.
15 lutego jest obchodzony Dzień Hipopoptama (tu jest pełen kalendarz dni zwierząt)!
Zasięg występowania hipopotama nilowego (wikipedia).
Populacja hipopotama nilowego wynosi ok. 125-150 tys, najlepszym miejscem do obserwacji tych olbrzymów jest Kanał Kazinga w Ugandzie, gdzie żyje ok. 5000 osobników, bliskie spotkania gwarantują też rejsy po Okawango. Hipopotamy żyją w słodkich wodach, wyjątkiem jest mała populacja na archipelagu Bijagos (Gwinea-Bissau), żyjąca w lasach namorzynowych i okazjonalnie zanurzająca się w oceanie.
Czapla modronosa i hipopotam. PN Chobe (Botswana)
Mimo fizycznych podobieństw do świń, najbardziej spokrewnione są z… wielorybami i delfinami. Wspólny przodek oddzielił się od innych parzystokopytnych ok. 60 mln. lat temu. W Europie hipopotamy wyginęły przed ostatnią epoką lodowcową.
Gość na campingu – lepiej go nie zaczepiać!
Kto żyje – ten tyje!
To trzecie (po słoniu i nosorożcu) największe pod względem wielkości lądowe zwierzę na świecie. Długość dorosłego samca hipopotama może dochodzić do 4,5 metrów, a wysokość do 1,5 metra. Średnia masa ciała to 2 tony, ale są osobniki dochodzące nawet to 4,5 t.
W przypadku tych zwierząt kochanego ciała nigdy dość: samiec przez całe życie przybiera na wadze! Samice osiągają maksymalną wagę w wieku ok. 25 lat. Noworodek waży 25-45 kg. Jego skóra ma około 4 cm grubości i stanowi 25% masy zwierzęcia.
Mówi się, że „poci się krwią”. W rzeczywistości produkuje substancję, która w ciągu kilku minut bezbarwnej robi się czerwono-pomarańczowa na następnie staje się brązowa. Czerwony pigment zawiera antybiotyk, a pomarańczowy pochłania promieniowanie UV.
Wspólna kolacja.
Wielki wegetarianin
Za dnia hipopotamy siedzą w wodzie, wieczorami wychodzą na żer. Potrafią się oddalić od rzeki nawet na kilka kilometrów! Dlatego tam, gdzie są hipopotamy lepiej nie chodzić po nocy! Potrafią biec na lądzie do 30 km/h. To szybciej niż statystyczny człowiek, bo rekord sprintera Usaina Bolta to 44 km/h.
Szybko biegają tylko na krótkich dystansach (do kilkuset metrów). Ale i tak ciężko byłoby im uciec, więc lepiej nie wchodzić im w drogę! To stuprocentowi wegetarianie. Dorosły osobnik zjada dziennie ok 30-40 kg pokarmu (rekordziści ponad 60 kg!). Żywią się głównie trawami, owocami i roślinami wodnymi.
Trawa to ulubione menu.
Tą drogą co noc hipopotamy wędrują na pastwisko! (Kanał Kazinga, Uganda)
Guźce są tolerowane przy posiłku.
Jeśli widzisz, że hipopotam robi „młynka” ogonem to znak, że właśnie defekował (lepiej nie być za blisko!). Zwykle robi to w wodzie – a że potem ją pije, to wydalone bakterie trafiają do jego żołądka pomagając rozkładać pokarm. Jednocześnie ekstrementy są informacją dla potencjalnych rywali, że ten teren jest zajęty!
A tak wygląda to w naturze (filmik nakręcony nad oczkiem wodnym w Serengeti). Szczerze mówiąc pierwszy raz widziałam, by aż tyle tych zwierząt jednocześnie wydalało! I zupełnie nie przeszkadzała im bliskość innych!
Spacerując po dnie
Choć hipopotamy posiadają własne terytoria w wodzie, to nie potrafią pływać! Wyjątkiem są maluchy, które w niemowlęctwie unoszą się na wodzie jak korki. Warstwa podskórnego tłuszczu zapewnia im znakomitą pływalność. Ich rodzice jednak toną, stąd żyją tylko tam, gdzie woda jest dość płytka.
Dzień to pora odpoczynku!
Przemieszczają się skokami, odbijając nogami od dna. Mogą pod wodą wstrzymać oddech ok 4-6 minut (młode 2-3 minuty). Nie występują tam, gdzie woda jest głęboka. Mają zdolność do zamykania nozdrzy podczas zanurzenia. Proces wynurzania i oddychania jest wykonywany automatycznie i nawet śpiąc pod wodą hipopotam potrafi zrobić to bez budzenia się!
Hipopotamy do życia potrzebują płytkiej wody.
Dominujące samce przewodzą i bronią swego rewiru, na który przypada około 10 samic (choć bywa i więcej!). Największe takie zbiorowości liczą do 100 osobników.
Drobna rodzinna awantura.
Na lądzie hipopotamy są raczej indywidualistami i nie przejawiają instynktu terytorialnego. Te zwierzęta są nazywane „bagiennymi architektami”, bo wydeptywane przez nie szlaki służą innym zwierzętom.
Szlaki na Okawango wytyczone przez hipopotamy.
Przerażająca paszcza
„Ziewanie” u tych zwierząt to ostrzeżenie, by się nie zbliżać. Dorosły osobnik potrafi otworzyć paszczę na szerokość metra! Imponujące kły (nawet do 50 cm długości) służą wyrywaniu wodorostów, ale bez trudu przetną też ciało człowieka.
Demonstracja paszczy.
Gdy hipopotamy walczą o teren – robią swoisty konkurs wielkości paszczy. A gdy nie zniechęci to przeciwnika, zaczynają uderzać w siebie pyskami. Szramy na ciele są dowodem stoczonych pojedynków… Wielu badaczy twierdzi, że to bardzo inteligentne, ale zupełnie nieprzewidywalne zwierzęta. I trudno przewidzieć, co im strzeli do głowy!
Blizny na ciele to ślady walk.
Jednak są stworzenia, z którymi te kolosy współpracują pokojowo: to bąkojady, które wyjadają im pasożyty ze skóry. Czasem zanurzone w wodzie hipcie służą jako wyspy ptakom wodnym, które z ich grzbietu patrolują otoczenie.
Pływająca wyspa.
Mama i maluch
Gdy nadchodzi czas amorów, miłość odbiera jej dech w piersiach (dosłownie!). On przygniata ją swą masą w wodzie, ona co jakiś czas wynurza, się by zaczerpnąć powietrza. Po ok. 7-8 miesiącach rodzi się jedno młode.
Mama z maluszkiem.
Przychodzi na świat w wodzie i przez pierwszy rok życia ssie mleko matki (także pod wodą) stopniowo się uniezależniając. Gdy mama wyrusza na żer, maluch zostaje w wodzie. Ich największymi wrogami są krokodyle, na brzegu mogą paść atakiem lwów lub hien.
Maluchy bez problemu unoszą się w wodzie.
Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku ok 5 lat , samce – ok 6-7 lat. Żyją ok 40 – 50 lat
Pogadajmy!
Potrafią komunikować się za pomocą dźwięków, poprzez chrząknięcia i ryki: zaczyna się to niczym kwiknięcie by przejść w potężny ryk. Mają też unikalną zdolność do trzymania lekko wynurzonej z wody głowy i wysyłania dźwięków przez wodę i powietrze.
Rzadki okaz – albinos (na plecach ma bąkojady, a na pierwszym planie jest mały krokodyl!)
Na południu Afryki dawniej myśliwi wabili te zwierzęta za pomocą „hippo drum” czyli bębna imitującego porykiwanie hipopotama. Bęben ma w środku tyczkę (np. bambusową), którą pociera się wilgotną ręką dzięki czemu powstaje charakterystyczny „ryk”. W Polsce nieco podobnym instrumentem jest burczybas.
Gdy nad wodę przychodzi słoń…
… lepiej dać nura!
Już mnie nie ma!
W sztuce i życiu
Na Saharze w górach Tasili (okolice Djanet, Algieria) zachował się wizerunek hipopotama sprzed ponad 4000 lat. To najlepszy dowód, że kiedyś panował tu zupełnie inny klimat!
W Egipcie hipopotam trafił do panteonu bóstw. Bogini Tawaret z głową hipopotama opiekowała się kobietami w ciąży i połogu. Być może dawni Egipcjanie doceniali jak troskliwymi mamami są te zwierzęta?
Scenka z grobowca w Sakkarze: narodziny młodego hipcia.
W ogrodzie zoologicznym Park Haller (Kenia) w 2004 r. osierocony hipopotam Owen zaprzyjaźnił się z olbrzymim żółwiem Mzee (mającym 130 lat!). Co ciekawe maluch naśladował zachowanie żółwia żerując za dnia i jedząc chętniej marchew i liście niż trawę!
Sławę w Europie zdobył Obaysch, który w 1850 r. trafił do Londyńskiego Zoo. Oglądało go nawet 10 000 osób dziennie i uwieczniono w piosence „The Hippopotamus Polka” .
Okładka z 1850 r. (wikipedia).
Hipopotamica Huberta w 1928 r. wyruszyła w podróż przez RPA. Wyszła z rzeki w Zululandzie i przez trzy lata przeszła do Przylądka Wschodniego, pokonując niewiarygodny dystans 1600 km! Stała się prawdziwą lokalną gwiazdą a Zulusi i Xhosasa uznali ją za święte zwierzę. Niestety została zastrzelona przez farmerów. Jej wypchane ciało trafiło do Amathole Museum.
Ślady hipopotama na drodze.
Ślad hipopotama i moja noga do porównania.
1980 r. Pablo Escobar sprowadził do swej menażerii w Kolumbii 4 hipopotamy, które po jego śmierci wybrały wolność. Przed 2007 r. naliczono 16 osobników a już 12 lat później ok. 65! Aktywiści spierają się czy należy je odstrzelić (wywieźć) jako gatunek inwazyjny (i grożący manatom), czy zostawić – bo przecież miliony lat temu żyły tu podobne giganty.
Wedle wierzeń w Mozambiku hipopotamy panowały w krainie wspaniałych, zielonych, podwodnych łąk. Bogini-hipopotam była patronką dzieci i ciężarnych kobiet. Wiele z pradawnych legend opowiada o ty, jak w swoim podwodnym królestwie opiekuje się ludzkimi niemowlętami, które oddały się jej w opiece i obdarzyły zaufaniem
Heike Owusu „Symbole Afryki”
Hipopotamy w przysłowiach
- Tam, gdzie jest hipopotam, bądź ostrożny płynąc pirogą. (afrykańskie)
- Poczucie winy jest jak ślad stopy hipopotama. (nigeryjskie)
- Ciemność skrywa hipopotama. (a u nas „w nocy wszystkie koty są czarne”) (zuluskie)
- Hipopotam może stać się niewidzialny w wodzie. (Ignorancja może prowadzić do potencjalnego zagrożenia) (afrykańskie)
- Jeśli zabijesz małego hipopotama, zabijesz też jego matkę. (Bangala, Kongo)
- Głód wypycha hipopotama z wody. (Luo, Kenia)
- Dwa hipopotamy nie mogą dzielić tej samego oczka wody. (Wybrzeże Kości Słoniowej)
Przeczytaj ciekawostki o słoniach oraz o żyrafie.
Zobacz jak wygląda safari z hipopotamami po Chobe oraz rejs mokoro po Okawango.
Najlepszym miejscem do obserwacji hipopotamów jest Kanał Kazinga w Ugandzie.
Kliknij i kup od autorki!
(c) AfrykAnka.pl
Podoba Ci się ten wpis?
Będzie mi miło jeżeli postawisz mi kawę. Serdecznie dziękuję!
