Kenia – książki, które warto przeczytać

Kenia to raj dla miłośników dobrych książek. Przyrodnicze, przygodowe, romanse, społeczne… Jest ich naprawdę dużo, stąd podzieliłam je na działy. Miłego czytania! A o filmach napiszę osobno – obiecuję!

Jedziesz na safari? Ten artykuł w formie PDF możesz wydrukować lub wgrać w telefon i zabrać ze sobą w podróż!

Będzie mi miło, jeśli wspomożesz prowadzenie tego bloga i kupisz mi kawę 🙂

Literatura faktu – ludzie, życie, biografie

Kenia miała szczęście do wielu słynnych osób, które tu trafiły a potem opisały swe życie. Najsłynniejszą postacią była Karen Blixen, ale polecam Twej uwadze także innych autorów.

Wystawa książek Karen Blixen w jej domu w Nairobi.

• Kiedyś o tym miejscu napiszę. Wspomnienia – Binyavanga Wainaina.  saga rodzinna obejmująca czasy od lat 80. do dnia dzisiejszego, a przede wszystkim (auto)portret młodego, pełnego pasji pisarza. Kiedyś o tym miejscu napiszę to mieszanka gatunków: wspomnień, reportażu i sagi rodzinnej napisana przez Kenijczyka, który krok po kroku odsłania przed nami swój świat. I konieczniej przeczytajcie esej Binyavanga Wainaina pt. “Jak pisać o Afryce”.
• Wspaniali Masajowie – Ada Wińcza, książka z 1977 r. wciąż jest jedyną polskojęzyczną, poświęconą pokazaniu kultury najbardziej znanej grupy etnicznej.
• Ikowie, ludzie gór – Colin M. Turnbull. Wstrząsająca relacja z kilkuletniego pobytu autora wśród ludu mieszkającego na pograniczu Ugandy, Sudanu Południowego i Kenii, który po utworzeniu rezerwatu w dolinie Kidepo został pozbawiony swych naturalnych terenów łowieckich. Autor, mówiący językiem ik, był naocznym świadkiem ich egzystencji i w książce zmusza do głębokiej refleksji nad istotą człowieczeństwa.
• Dziki kwiat. Niezwykłe życie w Afryce i zagadkowa śmierć – Mark Seal. Poruszający dokument o szokującej śmierci przyrodniczki Joan Root (nominowanej do Oscara za filmy przyrodnicze), co jest punktem wyjścia do ukazania historii pięknego i zagrożonego katastrofą ekologiczną kraju.
• Pożegnanie z Afryką – Karen Blixen czyli miłość, polowania i farma u stóp wzgórz Ngong w połowie XX w. Książkę nie czyta się tak dobrze (jak ogląda film pod tym samym tytułem), ale warto sięgnąć, kupisz ją TUTAJ. Opis domu Karen jest TUTAJ
• Cienie na trawie – Karen Blixen opowiada dalszy ciąg historii swego pobytu w Kenii.
• Baronowa Blixen – Dominique de Saint Pern w fabularyzowanej powieści biograficznej opisuje życie słynnej pisarki, dawny i dzisiejszy obraz miejsc, w których przebywała: prowadzonej przez nią w latach 20. XX wieku plantacji w Kenii i ojczystej Kopenhagi. Prawie wszystkie postacie są autentyczne, łącznie z Meryl Streep na planie filmu, a fakty, ujęte w fascynującą opowieść, stanowią wynik rzetelnych badań autorki i jej wywiadów z żyjącymi jeszcze świadkami wydarzeń. Kupisz TUTAJ
• Karen Blixen: Afrykańska odyseja – Jean–Noël Liaut. Świetnie napisany barwny obraz najważniejszego rozdziału życia w Kenii w latach 1914–1931, dokąd Karen wyjechała, by urzeczywistnić swe romantyczne tęsknoty za swobodą, wolnością, bogactwem i pięknem. Książka zdobyła Grand prix 2004 de l’Héroïne za najlepszą biografię kobiety.
• Okrążyć słońce – Paula McLain. Oparta na faktach historia Beryl Markham, kobiety, która żyła według swoich zasad i wyprzedziła swe czasy. Pionierki lotnictwa, treserki koni, skandalistki i buntowniczki uwikłanej w miłosną relację (upamiętnioną w Pożegnaniu z Afryką).
• Tak było – Eustachy Sapieha. Autobiografia sławnego arystokraty: portret Polski przedwojennej, w której się wychował, historia pięcioletniego pobytu w obozie jenieckim i fascynująca opowieść o Kenii, w której spędził pół wieku.

Miłość (i Kenia w tle) – prawdziwe historie

Zachody słońca, romantyczna sceneria, i jak tu nie stracić głowy? Poniższe książki czyta się jak najlepszą powieść, a napisało je samo życie!

Książka Daphne Sheldrick – wydanie angielskie i polskie.

• Afrykańska love story. Miłość, życie i słonie – Daphne Sheldrick, początki tworzenia parku narodowego Tsavo i powstawanie sierocińca słoni, którym przez dziesięcioonilecia zarządzała Daphne. Kawał historii i codziennego życia w buszu.
• Marzyłam o Afryce – Kuki Gallman spełnia swe marzenie i wyrusza do Afryki gdzie przeżyje miłość, tragedię i odnajdzie sens swego życia. Książkę kupisz TUTAJ
• Biała Masajka – Corrine Hofmann, Europejka zakochuje się w wojowniku i żyją razem szczęśliwie do czasu, gdy różnice kulturowe stają się dla niej nieakceptowalne (perspektywa obrzezania ich córki). Co prawda on był Samburu, ale Masajowie są lepiej rozpoznawalni i tu autorka się nie pomyliła, bo książka stała się bestsellerem, nakręcono na jej podstawie film. UWAGA: ta książka regularnie trafia na podium za grafomaństwo i jako to jedna z najgłupszych (i najbardziej naiwnych) książek o Afryce w ogóle! Książkę kupisz TUTAJ
• Niebo nad Maralal. Moje życie u boku wojownika Samburu – Christina Hachfeld–Tapukai. Rodzaj dziennika, w którym autorka bez naiwnego sentymentalizmu przedstawia kilka miesięcy ze swego życia w Afryce. No i miłość. Mimo wszystko.

Powieści czyli fikcja (pięknie opisana)

Na tle prawdziwym miejsc, dzieją się historie. Czasem wymyślone, czasem zainspirowane prawdziwymi wydarzeniami.

„Powróceni” na ulicy Mombasy.

• Ulica rzeczna – Meja Mwangi. Życie w jednej z dzielnic Nairobi, zamieszkanej przez najuboższe warstwy społeczne w połowie lat 70. XX w. Powieść jest uważana przez afrykanistów za najlepszą z dotychczas napisanych Mwangi, choć nie jest to łatwa lektura.
• Chmury i łzy – James Ngugi (Ngugi wa Thiong’o). Nowela powstała w 1964 roku, przedstawiająca relacje pomiędzy rdzennymi Afrykanami a brytyjskimi kolonistami. Autor od lat wymieniany jest jako kandydat na literacką nagrodę Nobla, a zaczął pisać w więzieniu, na papierze toaletowym.
• Ziarno pszeniczne – James Ngugi (Ngugi wa Thiong’o). Nowela z 1967 r., przedstawiająca walkę Kenijczyków o niepodległość.
• To co prawdziwe o świcie – Ernest Hemingway. Ostatni nie publikowany wcześniej utwór Hemingwaya, uznany w Stanach Zjednoczonych za książkę roku 1999. Kenia, wspaniała dzika przyroda i myśliwi na polowaniu.
• Wierny ogrodnik – John le Carre. Mistrz powieści szpiegowskiej opisuje poszukiwanie prawdy, miłości i wierności. W tle Kenia i chciwy koncern farmaceutyczny. Historia ta została też pięknie sfilmowana (a film dostał liczne nagrody) DVD z filmem kupisz TUTAJ
• Nigdzie w Afryce – Stefanie Zweig. Rok 1938. Walter Redlich, żydowski adwokat spod Wrocławia, emigruje z rodziną do Kenii gdzie muszą walczyć z przyrodą i jej kaprysami, z upałem, biedą i poniżeniem, tęskniąc za pozostawioną ojczyzną. Powstał też film na podstawie tej książki. Książkę kupisz TUTAJ
• Zielone miasto w słońcu – Barbara Wood. Dzieje rodziny angielskiej, która wybrała sobie Kenię na ojczyznę, splatające się z dziejami rodziny Kikuju, dla których Kenia była zawsze ojczyzną. Powieść oparta na wydarzeniach historycznych obejmuje czasy od roku 1919 do lat osiemdziesiątych.
• Powróceni – Abdulrazak Gurnah powieść pisarza z Zanzibaru, za którą otrzymał Literacką Nagrodę Nobla 2022. Panoramiczne losy czterech osób na tle kolonialnej Tanzanii, opisy codzienności portowego miasta doskonale pasują do Mombasy. Książkę kupisz TUTAJ
• Pod niebem Kenii – Mariola Szydlik. Powieść przygodowa oparta na faktach: Marta i Jerzy są emerytami i decydują, by resztę życia spędzić w Kenii. I jak to bywa, rzeczywistość ich nie raz zaskoczy.

Przygoda i podróż

A gdyby rzucić to wszystko i wyruszyć do Afryki? Kenia jest jednym z krajów na szlaku podróżniczych przygód, może te książki zainspirują was by ruszyć w świat?

• Safari mrocznej gwiazdy. Lądem z Kairu do Kapsztadu – Paul Theroux. Światowej sławy pisarz i podróżnik przemierza kontynent afrykański realizując klasyczne marzenie o epickiej wyprawie Kair–Kapsztad. Dodatkowym atutem jest powrót po 40 latach do szkoły gdzie pracował jako nauczyciel i spotkanie i afrykańskich przyjaciół. Książkę kupisz TUTAJ
• Pięć kilometrów do bomby – Elżbieta Wiejaczka, Tomasz Budzioch na rowerach przemierzają Afrykę w podróży poślubnej. Odwiedzają 11 krajów, od Namibii do Mombasy, bliżej ludzi i codziennego życia być już nie mogli. Doskonale się czyta i aż chce się wsiąść na rower! Książkę kupisz TUTAJ
• Rowerem i pieszo przez czarny ląd – Kazimierz Nowak. Relacja z niezwykłej podróży rowerem z początku XX wieku, część trasy przebiegała przez Kenię. Książkę kupisz TUTAJ
• Kenia. Hakuna kurudi – Paula Anna Grzelak. Dwudziestoletnia Paula pakuje plecak i rusza po przygody do Kenii spotykając miejscowych ludzi, zachwycając się tutejszą przyrodą i jednocześnie przeżywając rozczarowania i tęsknotę. Czyli samo życie podróżnicze. Książkę kupisz TUTAJ
• Banany i cytrusy czyli leć do Afryki – Artur Malek, podróż przez kraje Afryki Wschodnie, by sprawdzić na własnej skórze jak naprawdę jest w Afryce.
• Afryka moja miłość – Corrine Hofmann (Biała Masajka) wraca do ukochanej Kenii z córką Napirai, która po raz pierwszy od prawie dwudziestu lat odwiedza kraj swego pochodzenia i poznaje swoją rodzinę. Plus kawał codziennego życia w slumsach Nairobi oraz piesza wędrówka przez Namibię. Książkę kupisz TUTAJ

Książki historyczne, społeczne i polityczne

Dawna brytyjska kolonia budzi wiele sentymentów, ale jaka jest współczesna Kenia i z jakimi problemami się zmaga? Warto poszukać książek poruszających te niełatwe tematy.

• Rozliczenie z imperium. Przemilczana historia brytyjskich obozów w Kenii – Caroline Elkins. Autorka w książce nagrodzonej Pulitzerem odkrywa zapomnianą historię. Brytyjczycy po zakończeniu II wojny światowej uwięzili w obozach setki tysięcy Kikuju domagających się niepodległości. Przekonująca opowieść o zbrodniach i próbach ich ukrycia.
• Mit Kenii, czyli swawola białych – Jan K. Ostrowski. Historyk sztuki rozprawia się z nostalgicznym kolonialnym obrazem Czarnej Afryki z początku ubiegłego stulecia.
• Miasto cierni. Największy obóz uchodźczy – Ben Rewlence zebrał historie osób, które wskutek niesprawiedliwości losu znalazły się w obozie Dadaab dla uchodźców z Somalii. Gwałty i wymuszenia, obławy, wewnętrzny terror i klanowy ostracyzm, a wszystko pod czujnym okiem ONZ i kenijskiej policji. Miejsce, które wydawało się rajem, dość szybko okazało się gettem, z którego ucieczka graniczy niemal z cudem. Książkę kupisz TUTAJ
• Mau Mau – Genowefa Czekałowa. Dziennikarka „Kontynentów” opisuje powstanie Mau Mau.

Przyroda i zwierzęta

Wspaniałe parki narodowe i mieszkające tam zwierzęta od dziesięcioleci przyciągają ludzi do Kenii. Najsłynniejszą była Elza, ale słonie w Amboseli też mają swych wiernych fanów!

„Zwierzęta Afryki” – najnowsza książka Anki AfrykAnki – premiera październik 2023.

• Zwierzęta Afryki. Przewodnik na safari – Anna Olej–Kobus. Pierwsza taka książka w Polsce: połączenie przewodnika (z masą ciekawostek i faktów) oraz barwnych opowieści o zwierzętach spotykanych na safari, także w parkach Kenii. Książkę z autografem kupisz w NAMIB.pl
• Poza słowami. Co myślą i czują zwierzęta – Carl Safina. Mocne, pouczające spojrzenie na wyjątkowość osobowości zwierząt przez pryzmat historii o ich radości, żałobie, zazdrości, złości i miłości. W PN Amboseli autorka opisuje rodziny słoni walczące o przetrwanie w dobie kłusownictwa i suszy. Książkę kupisz TUTAJ
• Elza z afrykańskiego buszu – Joy Adamson. Najgłośniejsza w literaturze faktu prawdziwa historia o dziejach lwicy wychowanej przez ludzi, obopólnej przyjaźni i powrocie Elzy do natury i dzikich lwów. W Polsce wydawana wielokrotnie pod tytułem „Moja lwia rodzina„
• Tańczący z lwami. Moja afrykańska przygoda – Tony Fitzjohn. Autor od ponad 40 lat chroni lwy, a czasami ląduje w ich paszczach. Wciągająca opowieść o latach pracy w rezerwatach, prowadzeniu sierocińca lwiątek, przyjaźni z Georgiem Adamsonem (tak, tym od Elzy) i życiu z dala od cywilizacji.

„Mama Busz” to doskonałe opowieści Doris o zwierzętach.

• Mama Busz. Przygody przewodniczki w afrykańskich rezerwatach przyrody – Dorota Kozarzewska. Z humorem i ogromną wiedzą, Doris zabiera czytelników na safari, także w Kenii. Audiobook kupisz TUTAJ
• Opowieści z sawanny i buszu – Ada Wińcza. Autorka wraz z mężem (zawodowym myśliwym) w połowie XX wieku przemierzała sawannę i busz, organizując safari i opisując spotykane zwierzęta.
• Ludojady z Tsavo – John Henry Paterson. Reportaż naocznego świadka (inżyniera kierującego pracami konstrukcyjnymi), który opisuje zmagania z dwoma lwami, terroryzującymi budowę linii kolejowej w Tsavo przez blisko rok. Choć lwom przypisuje się uśmiercenie ponad 100 osób w rzeczywistości zabiły ich ok. 30. Na podstawie książki powstał świetny film „Duch i Mrok”
• Dziki poradnik przetrwania – Agnieszka Graclik. Znana w sieci jako „Pani z pszyry” napisała zabawną i zaskakującą książkę. To opowieść o przebiegłych geniuszach, bezczelnych oszustach, a także o tych, którzy bronią się… klejem, kupą i włosami.  Książkę kupisz TUTAJ

Różne książki o Afryce – warto przeczytać

Do tych pozycji warto sięgnąć zawsze. Wybór jest subiektywny, bo wszystkich książek poświęconych Afryce nie sposób tu przytoczyć, ale te dadzą wam szerszy kontekst.

Beata Lewandowska-Kaftan pięknie pisze o spotkaniach z ludźmi w Afryce.

• Heban – Ryszard Kapuściński. Doskonałe reportaże, pokazujące życie mieszkańców Afryki. Lektura obowiązkowa. Książkę kupisz TUTAJ
• Gdyby cała Afryka – Ryszard Kapuściński. Jedna z najważniejszych książek w literaturze światowej o początkach niepodległej Afryki. Kapuściński stworzył wielki obraz dziejów, w których uczestniczył.
• Dotyk Afryki. Opowieści podróżne – Beata Lewandowska-Kaftan. Osobista opowieść o ludziach i miejscach. Każdy odwiedzany region to osobny świat z odmienną kulturą, wierzeniami, obyczajami. Kilka rozdziałów poświęconych jest Kenii. Książkę kupisz TUTAJ
• Afryka jest kobietą – Beata Lewandowska-Kaftan. Zbiór opowieści pokazujących portrety afrykańskich kobiet – w tym mieszkankami znad jeziora Turkana.
• Żar. Oddech Afryki – Dariusz Rosiak. Świetne reportaże z różnych krajów, pokazujące kontynent poza stereotypem. Jak pisze autor: „Łatwo nam jest użalać się nad Afryką, jeszcze łatwiej ją czcić, a najłatwiej nad nią dominować. Cechą wspólną tych strategii jest fakt, że w ich centrum stawiamy nie Afrykę i Afrykanów, ale siebie”. Książkę kupisz TUTAJ
• Dlaczego nie rozmawiam już z białymi o kolorze skóry – Reni Eddo, na tle kolonialnej historii Wielkiej Brytanii, autorka opisuje współczesny rasizm.
• Karawana kryzysu. Za kulisami przemysłu pomocy humanitarnej – Linda Polman. Brutalnie prawdziwa i trafna analiza działalności międzynarodowej pomocy humanitarnej. Od Półwyspu Bałkańskiego po Darfur, od Somalii po Afganistan. Książkę kupisz TUTAJ
• Brzemię białego człowieka –William Easterly.  Były ekonomista Banku światowego pokazuje dlaczego pomoc globalnych organizacji jest utopią, a dobrymi chęciami „białych zbawców” jest wybrukowana nędza rdzennych mieszkańców Afryki.
• Zbawcy mórz – Adam Leszczyński. Zbiór reportaży pokazujących przyczyny nieszczęść trawiących Afrykę i „pomagających” im organizacji. Czyli dlaczego choć wszyscy chcą dobrze, wciąż jest źle. Trudna lektura, ale warta przeczytania (nim ktoś będzie mieć kolejny pomysł na „ratowanie świata”)
• Afryka dzisiaj. Piękna, biedna, różnorodna – Jerzy Gilarowski. Książka o miejscach i ludziach, których autor spotkał na swojej drodze. Opisana barwnie i z humorem, choć nie brak tu refleksji i analitycznego podejścia.
• Nie róbcie mu krzywdy – Filip Skorońc. Wstrząsający reportaż na temat prześladować osó z albinizmem w Tanzanii. Książkę kupisz TUTAJ

Dla dzieci i młodzieży

Nawet jeśli nie wybierasz się do Afryki z dzieckiem, warto podsunąć mu (a młodszym – przeczytać) te książki.

• Wangari Maathai – kobieta, która posadziła miliony drzew – Franck Prevot Aurelia Fronty. Książka obrazkowa o życiu i dokonaniach laureatki Pokojowej Nagrody Nobla. Kenijka zaangażowała afrykańskie kobiety w zalesianie pustynniejących terenów i doprowadziła do zasadzenia 30 milionów drzew. Założony przez nią Ruch Zielonego Pasa kontynuuje jej dzieło. Książkę kupisz TUTAJ
• Afryka Kazika – Łukasz Wierzbicki. Doskonała opowieść ze świetnymi ilustracjami o podróży rowerem przez Afrykę (na początku XX wieku) , historia prawdziwa! Książkę kupisz TUTAJ 
• Wielkie czyny szympansa Bajbuna Mądrego – Kamil Giżycki. Moja absolutnie ulubiona książka opowiadająca o przygodach różnych zwierząt z ich perspektywy. Lektura obowiązkowa!
• Opowieść o czerwonej ziemi – Joanna Rajch. Powieść o chłopcu mieszkającym w kenijskim Tsavo, który po śmierci rodziców miał zostać umieszczony w sierocińcu w Mombasie. Nie mogąc pogodzić się z losem ucieka na sawannę, gdzie przeżywa przygody w świecie dzikich zwierząt.

Wpis zawiera linki afiliacyjne – jeśli w nie klikniesz – dostaję prowizję, a ciebie to nic nie kosztuje 😀

Jeśli znasz książkę związaną z Kenią i wartą polecenia – napisz o niej w komentarzu!

Zajrzyj do wpisu o książkach i filmach o Namibii oraz o mojej książce Kenia i Sudan Południowy (nie podaję jej w spisie, bo jest nie do dostania – była wydrukowana na zamówienie i nie trafiła do sprzedaży).
Moje książki z autografem kupisz w sklepie NAMIB.pl

(c) Anna Olej-Kobus | AfrykAnka.pl

Podoba Ci się ten wpis?
Będzie mi miło jeżeli postawisz mi kawę. Serdecznie dziękuję!