Kapokowiec – baśniowe drzewo Afryki

Pierwszy raz zobaczyłam kapokowiec w Beninie. Przewodnik trzymał w dłoni owoc, wypełniony delikatnymi włókienkami. Były miękkie niczym puch.
– Dawniej wypełniano nim kamizelki ratunkowe – Paul wyjął jedno nasionko i podrzucił na wietrze. Opadło powoli niczym płatek śniegu…

Jedziesz do Afryki? Ten artykuł w formie PDF możesz wydrukować lub wgrać w telefon i zabrać ze sobą w podróż!

Owoce kapokowca na drzewie.

Owoce kapokowca na drzewie.

Las jak z baśni

Na wiele lat zapomniałam o tym drzewie, choć z pewnością nie raz widziałam je na poboczu drogi. Nie da się wszak przegapić ich ogromnych pni, otoczonych korzeniami niczym przyporami w średniowiecznej katedrze.

Aż pewnego dnia dotarłam do Cap Skiring w Senegalu. Jedną z atrakcji był przejazd samochodami 4×4 bezludną plażą, aż do lasu kapokowców. Gdy je zobaczyłam, poczułam się jak w środku baśni.

Kapokowiec ma fantazyjne korzenie.

Kapokowiec ma fantazyjne korzenie.

Ogromne drzewa wyglądały zjawiskowo, zaś ich monumentalne, pofałdowane fantazyjnie korzenie, tworzyły niesamowitą scenerię. Były niczym prastarzy entowie z Śródziemia, między którymi za chwilę mogą pojawić się elfy lub krasnoludy.

Sceneria niczym z baśni.

Sceneria niczym z baśni.

Drzewa święte i pożyteczne

Nic dziwnego, że tak niezwykłe drzewa weszły do miejscowych wierzeń: dla wielu rdzennych ludów stały się siedzibą duchów i świętymi miejscami (m.in. u Majów i w religii santeria. Być może też to właśnie one zainspirowały twórców filmu Avatar jako Drzewa-Domy, bo dorastają nawet do 70 metrów (tyle co 20. pięrowy blok!).

Te drzewa imponują rozmiarami.

Te drzewa imponują rozmiarami.

Jedno z takich ogromnych drzew było punktem orientacyjnym w centrum Freetown w Sierra Leone i było uważane za symbol wolności dla przybywających byłych niewolników. Niestety wysoki na 70 metrów pień złamał się u podstawy i 24 maja 2023 r. runął podczas burzy.

To drzewo o wielu zastosowaniach, bo wykorzystywany w tradycyjnej medycynie. Jego liście zapobiegają wypadaniu włosów oraz pomagają w leczeniu chorób skóry. Wywar z kory pomaga na ból głowy, gorączkę, a nawet zaburzenia psychiczne.

Las kapokowców w Cap Skiring.

Las kapokowców w Cap Skiring.

Natomiast w Nigerii stosuje się korę, pędy i liście kapokowca przy cukrzycy i nadciśnieniu. Co ciekawe przeprowadzono naukowe badania, podając szczurom z cukrzycą wyciąg z kory: okazało się, że lek zmniejszał poziom glukozy w ich krwi!

Młode liście oraz kwiaty gotuje się i podaje z sosem jako pożywne danie, natomiast prażone nasiona choć są jadalne, uważa się za ciężkostrawne.

Wykorzystywane jest także drewno: większość masek w Burkina Faso rzeźbionych jest właśnie w kapokowcach.

Drzewa wyglądają niezwykle fantazyjnie.

Drzewa wyglądają niezwykle fantazyjnie.

Nic dziwnego, iż wierzono że są schronieniem duchów.

Nic dziwnego, iż wierzono że są schronieniem duchów.

Kapokowiec czyli puchowiec

Kapokowiec fachowo nazywa się puchowiec pięciopręcikowy (Ceiba pentandra) i znajdziemy go nie tylko w Afryce. Rośnie też w Ameryce Południowej i Środkowej, w Azni, na Karaibach i Oceanii.

Puchowiec ma liście dłoniaste, przypominające nieco liście baobabu.

Puchowiec ma liście dłoniaste, przypominające nieco liście baobabu.

W niektórych miejscach był uprawiany, gdyż włókna z jego owoców (nazywane kapokiem) są lekkie, sprężyste i wodoodporne. Dzięki temu doskonale nadawały się w dawniejszych czasach do wypełniania kamizelek ratunkowych, zaś współcześnie wciąż wykorzystuje się je w materacach, poduszkach, tapicerstwie i do izolacji.

Owoc kapokowca z włóknami otaczającymi nasiona.

Owoc kapokowca z włóknami otaczającymi nasiona.

Na początku pory suchej pojawiają się kwiaty. Mają pięć pręcików (co wyjaśnia botaniczną nazwę drzewa), a rozwijają się w pełni nocą, przywabiając zapylające je nietoperze. Gdy płatki zwiędną, pojawiają się owoce: nawet kilkaset na jednym drzewie.

Jeśli trafisz kiedyś do Gwinei Równikowej przyjrzyj się uważnie herbowi i fladze tego kraju: widniejące na nich drzewo to właśnie kapokowiec.

Kapokowiec w herbie Gwinei Równikowej.

Kapokowiec w herbie Gwinei Równikowej.

Anka przed kapokowcem na wyspie Bubaque (Bijagos w Gwinei Bissau)

Anka przed kapokowcem na wyspie Bubaque (Archipelag Bijagos w Gwinei Bissau)

Zajrzyj do wpisu o baobabie, (i o największym baobabie w Namibii – Ombalantu), bugenwilli oraz niezwykłych akacjach.


(c) Anna Olej-Kobus | AfrykAnka.pl

 

 

 

 

Podoba Ci się ten wpis?
Będzie mi miło jeżeli postawisz mi kawę. Serdecznie dziękuję!
Postaw mi kawę na buycoffee.to

Może Cię zainteresuje...

2 komentarze

PiotrG. 10 sierpnia, 2024 - 1:48 pm

Ponoć już niejedna wioska spłonęła przez włókna kapokowca, który jest łatwopalny niczym benzyna ?

Powtórz
AfrykAnka 11 sierpnia, 2024 - 12:25 pm

Tego nie wiem ale dzięki za info! Jak dotrę w rejony kapokowca to będę dopytywać!

Powtórz

Zostaw komentarz