Najsłynniejsze akacje Afryki

Akacje są tak fascynujące, że choć poświęciłam im na AfrykAnce osobny wpis (Akacja – afrykańska królowa. 6 ciekawostek), to dziś chcę wam pokazać kilka tych najsłynniejszych.

Jedziesz na safari? Ten artykuł w formie PDF możesz wydrukować lub wgrać w telefon i zabrać ze sobą w podróż!

Bez akacji nie ma safari!

Bez akacji nie ma safari!

Samotne Drzewo z Ténére

Najsamotniejszym drzewem na Ziemi było „drzewo z Ténére”. Była to akacja z gatunku Acacia tortilis i rosła na pustyni Ténére (część Sahary w Nigrze), w odległości 400 km (!) od innych drzew. Przez stulecia służyła jako punkt orientacyjny. Zatrzymywały się przy nim karawany, w jego cieniu odpoczywali kierowcy, opowiadano o nim przy ognisku.

Najbardziej samotne drzewo świata w 1961 r. Fot. Valérie and Michel Mazeau.

Najbardziej samotne drzewo świata w 1961 r. Fot. Valérie and Michel Mazeau.

Drzewo przetrwało trzysta lat, gdyż miało korzenie sięgające na 40 m. w głąb ziemi. Skąd się tu wzięło? Zdaniem naukowców było ostatnią pozostałością pradawnego lasu, unicestwionego przez pustynię.

Przetrwało susze i wichry, nie oparło się ludzkiej głupocie. W 1973 r. zostało rozjechane przez pijanego kierowcę ciężarówki… Dziś w tym miejscu jest metalowa rzeźba.

Najbardziej samotne drzewo świata w 1961 r. Fot. Valérie and Michel Mazeau.

Najbardziej samotne drzewo świata w 1961 r. Fot. Valérie and Michel Mazeau.

Akacje w Dead Vlei

Ikoniczny obraz pustyni Namib to czarne drzewa na tle pomarańczowych wydm. Ten obraz czeka na was w Deadvlei, dolinie gdzie zobaczycie uschnięte akacje camelthorn (Vachellia erioloba). Swą nazwę zawdzięczają bynajmniej nie wielbłądom lecz żyrafom, chętnie ogryzającym liście między długimi kolcami. Dlatego Jacobus Coetse w XVIII dla ich nazwania połączył słowa w afrikaans: kameel – żyrafa i doring – kolec.

Akacje o wschodzie słońca: jedna jeszcze w cieniu, druga już w słońcu...

Akacje o wschodzie słońca: jedna jeszcze w cieniu, druga już w słońcu…

Setki lat temu był tu mały raj. Zielone akacje dawały cień oryksom, między liśćmi ptaki wiły swe gniazda. Może w Martwej Dolinie (kilkaset lat temu jeszcze pełnej życia) też były żyrafy. Lecz rzeka Tsauchab zmieniła swój bieg. W sumie niewiele, dziś płynie pod piaskiem raptem dwa kilometry dalej, ale dla drzew tej doliny był to wyrok.

Jeszcze przez kilka lat puszczały liście… Wszak wiedziały co to susza i jak ją przetrwać. Jednak w końcu musiały się poddać. Ich martwe pnie stworzyły osobliwą galerię. Gałęzie poskręcane niczym w agonii, wypolerowane przez setki lat i miliony ziaren piasku tworzą jeden z najpiękniejszych widoków pustyni Namib. Co ciekawe żywe akacje zachowały się w niecce, po zachodniej części Deadvlei!

Ascetyczne piękno Deadvlei.

Ascetyczne piękno Deadvlei.

Samotnicy na sawannie

Najbardziej ikoniczny obraz Afryki: samotne drzewo akacji (najlepiej na tle zachodzącego słońca i majestatycznych sylwetek słoni!). Lecz piękne sawanny to dla młodych roślin istne pole bitwy o przetrwanie. Regularnie nawiedzają je pożary, a gdy rośliny odbijają zielonymi pędami – są zjadane przez zwierzęta. To tłumaczy, czemu zamiast lasu, akacje Vachellia abyssinica rosną tu pojedynczo.

Każde z tych drzew jest istnym cudem natury! Płaskie korony pomagają drzewom oprzeć się wysuszającemu wiatrowi, umożliwiając liściom schronienie się nawzajem, podczas gdy parasolowaty kształt większości akacji afrykańskich umożliwia drzewom wychwytywanie maksymalnej ilości światła słonecznego, nawet przy najmniejszych liściach.

Drzewa słyną z parasolowatego kształtu korony.

Drzewa słyną z parasolowatego kształtu korony.

Przed ogniem chroni je gruba kora i szybki wzrost. Gdy drzewo osiągnie 2-3 m wysokości, nie zostanie spalone ze szczętem i może ponownie wykiełkować z góry. To dlatego tam, gdzie często występują pożary, drzewa wytwarzają jeden (lub co najwyżej kilka) pędów i rosną prosto. Rozgałęziają się na boki dopiero gdy są wystarczająco wysokie, aby uniknąć niszczycielskiego ognia.

Akacje na Serengeti (Tanzania).

Akacje na Serengeti (Tanzania).

W mitach i kulturze

Drewno akacji jest bardzo trwałe i piękne. Nic dziwnego, że stolarze i rzeźbiarze wykorzystywali ją od najdawniejszych czasów.

Wiecznie zielona natura tego drzewa oznacza nieśmiertelność ludzkiego ducha, symbolizuje też wytrwałość i odrodzenie. Akacje były wykorzystywane przez starożytnych Egipcjan, którzy wierzyli, że to właśnie pod tym drzewem odrodził się Ozyrys bowiem magicznie wyrosło wokół ciała Ozyrysa, gdy jego sarkofag wypłynął na brzeg Byblos. W kilku grobowcach (z ok. 2590 p.n.e.) odkrytych w pobliżu piramidy Cheopsa, łodzie dla zmarłych były wykonane z akacji i cedru.

Izis - bogini z akacjowym drzewem.

Izis – bogini z akacjowym drzewem.

Wedle tradycji akacja była głównym materiałem, z którego zrobiono Arkę Przymierza, Przybytek, stół i ołtarz. Drzewo to nie ma żadnej innej świętej historii w tradycji żydowskiej i prawdopodobnie było używane jako Arka tylko dlatego, że Mojżesz znał je z życia w Egipcie. Z trzech gatunków akacji, które przetrwały trudne warunki panujące na Synaju, tylko akacja zwyczajna (Acacia raddiana) nadawała się na drewno konstrukcyjne.

Natomiast w Arabii drzewo akacji jest nadal czczone, a każdy, kto nawet złamie gałązkę, umrze w ciągu roku…

I jeszcze jeden zachód słońca z akacją w kadrze.

I jeszcze jeden zachód słońca z akacją w kadrze.

Więcej opowieści o Namibii i tamtejszych zwierzętach w mojej książceNamibia. Przez pustynię i busz. Do kupienia z autografem w sklepie NAMIB.pl


(c) Anna Olej-Kobus | AfrykAnka.pl

Podoba Ci się ten wpis?
Będzie mi miło jeżeli postawisz mi kawę. Serdecznie dziękuję!
Postaw mi kawę na buycoffee.to

Może Cię zainteresuje...

Zostaw komentarz