Fotografowanie zwierząt - zdjęcia na safari

Jedną z największych atrakcji na safari jest fotografowanie zwierząt. Aby było udane, naucz się obsługi sprzętu fotograficznego, którym będziesz robić zdjęcia. Nie ma nic bardziej frustrującego, niż przegapienie pięknego momentu na safari, bo właśnie usiłujesz odkryć jak przestawić punkt ostrości lub zastosować niedoświetlenie.

„Zwierzęta Afryki. Przewodnik na safari” kliknij i kup z autografem.

Jeśli myślisz poważnie o fotografii, są firmy oferujące specjalne samochody i łodzie, z mocowaniami do teleobiektywów aparatów. Zwykle są to bardzo drogie safari, ale dające dużo więcej fotograficznych możliwości.

Jedziesz na safari? Ten artykuł w formie PDF możesz wydrukować lub wgrać w telefon i zabrać ze sobą w podróż!

Spis treści:

Będzie mi miło, jeśli wspomożesz prowadzenie tego bloga i kupisz mi kawę 🙂

Safari dla profesjonalistów to zupełnie inny poziom.

Większości osób wystarczą pamiątkowe zdjęcia telefonem.

Podstawy fotografii przyrody

■ Przede wszystkim traktuj zwierzęta z szacunkiem. Twoje zachowanie (i zachowanie tych, którzy byli tu przed tobą) ma wpływ na to, jak zwierzęta zachowują się w pobliżu ludzi. Jeśli będziesz je płoszyć – zaczną unikać aut.

Staraj się zachowywać cicho i spokojnie, a zwierzęta będą ci dłużej pozować.

■ Staraj się zachowywać cicho i spokojnie. Unikaj gwałtownych ruchów, dzięki temu nie spłoszysz fotografowanych zwierząt.
■ Jeśli już masz upatrzony motyw, poczekaj na idealne ujęcie. Gdy ptak rozłoży skrzydła albo zebry ustawią się idealnie, twoja cierpliwość zostanie nagrodzona interesującym kadrem.

Czasem trzeba poczekać na ciekawy kadr.

■ Staraj się przewidywać – np. gdy stado idzie do wodopoju i wiesz, że będzie przechodzić przed twoim autem, zastanów się, czy lepsze foto zrobisz ze słońcem czy pod słońce.
■ PATRZ UWAŻNIE! Gdy jest się skupionym na jednym, łatwo przegapić to, co wokół. Pewnego razu tak skoncentrowałam się na dzierzykach purpurowych, że dopiero potem na zdjęciu zobaczyłam siedzącą obok nich sóweczkę sawannową!

Dzierzyki purpurowe przykuwały wzrok, tymczasem między nimi siedziała jeszcze sóweczka!

Kadrowanie czyli odrobina o kompozycji

Jak tworzyć ciekawe kompozycje – poświęcono temu tomy, ale najważniejsze do zapamiętania to:
■ Wykorzystuj mocne punkty obrazu: to miejsca gdzie (umownie) przecinają się linie: umieszczenie motywu w tym miejscu zwykle daje ciekawe efekty kompozycyjne.

Mocne punkty obrazu i przekątne tworzą ciekawe kompozycje.

Mocne punkty obrazu wypadają w miejscu przecięcia się linii (niekiedy na aparacie możesz wyświetlić te linie).

■ Wykorzystuj przekątne aby uzyskać ciekawe ujęcie
■ Staraj się unikać umieszczania głównego motywu w środku kadru (gdy dasz go z boku, wyżej lub niżej ujęcie będzie ciekawsze)
■ Jeśli zwierzę patrzy w jedną stronę, zostaw z tej strony więcej przestrzeni w kadrze.

Ziewający gepard – oba są zwrócone w lewo, wiec z tej strony warto zostawić przestrzeń w kadrze.

■ Staraj się pokazać ten sam motyw z różnych stron: gdy zrobisz portret zwierzęcia, pokaż jak wygląda jego otoczenie.
■ Linię horyzontu umieszczaj nie pośrodku kadru lecz niżej lub wyżej (w zależności, co jest bardziej interesujące do pokazania: niebo lub sawanna)

Tu dużo dzieje się na sawannie, zatem niebo tylko zamyka kadr.

Tu niebo zajmuje sporą część kadru, pokazując ogrom przestrzeni krateru Ngorngoro.

Fotografowanie aparatem

Aparat daje masę możliwości pokazania świata zwierząt: od ujęć makro to szerokie pejzaże. Wykorzystuj te możliwości!
■ Teleobiektyw (przybliżenie) rozmywa tło, jest doskonały do portretów i zbliżeń.
■ Obiektyw szerokokątny (oddalenie) pozwala na pokazanie całego otoczenia zwierzęcia.
■ Sprawdź, jak ustawiać ostrość manualnie. Tylko wtedy uda ci się mieć dobre ujęcie lwa między trawami lub małp na drzewie.
■ Naucz się ustawiać ostrość punktowo – dzięki temu wyostrzysz postać zwierzęcia, a nie krzaki na pierwszym planie.

Serwal w trawie – bez ustawienia punktowego ostrości nie dałoby się zrobić mu portretu.

■ Jeśli robisz portret, nastaw ostrość na oczy zwierzęcia.
■ Jeśli fotografujesz zwierzęta w ruchu, przestaw ostrość na ciągły autofokus.

Ostrość ustawiaj na oczy zwierzęcia.

Ciągły autofokus pozwala zachować ostrość gdy zwierzęta się przemieszczają.

■ Czekasz, aż ptak rozłoży skrzydła i odleci? Włącz zdjęcia seryjne, inaczej możesz nie zdążyć uchwycić odpowiedniego momentu! Lepiej też ustaw szerszy kadr, by nie „obciąć” skrzydeł.
■ Do fotografowania na safari przydaje się teleobiektyw – im dłuższa ogniskowa, tym większe przybliżenie. Pamiętaj, że gorące powietrze rozmywa kontury, i gdy zwierzę jest daleko, nie da się zrobić mu ostrego zdjęcia.
■ Jeśli fotografujesz z teleobiektywem, poproś kierowcę, by wyłączył silnik (drgania auta utrudniają zrobienie ostrego zdjęcia). Warto podłożyć coś pod teleobiektyw, by uzyskać nieporuszone zdjęcia.

Pod teleobiektyw można podłożyć polar lub poduszkę.

■ Wyłącz dźwiękowe potwierdzenie ustawienia ostrości. Aparat pokazuje w wizjerze, czy ostrość jest prawidłowa, a takie bezustanne serie piszczących dźwięków nie są miłe dla otoczenia.
■ Aparat noś zawsze przy sobie. Nawet w drodze do toalety możesz spotkać jakieś stworzenie, na przykład odpoczywającą na belce płomykówkę.

Ta płomykówka siedziała przy wejsciu do toalety…

■ Nocą nie używaj flesza – jego ostre, jasne światło oślepia i płoszy zwierzęta. Na nocnym safari przewodnik ma latarkę lub specjalny reflektor.
■ Jeśli masz aparat z wymiennymi obiektywami, weź gruszkę by wydmuchiwać pyłki kurzu z matrycy!
■ Przed wymianą obiektywu wyłącz aparat, staraj się obiektywy wymieniać gdy nie ma wokół kurzu. Najlepiej jest zabrać dwa aparaty z różnymi obiektywami i ich nie zmieniać.
■ Tam, gdzie to możliwe, staraj się zejść do poziomu zwierzęcia, by fotografować je z różnych perspektyw.

Motyle przy drodze.

Fotografowanie telefonem

Współczesne telefony potrafią robić doskonałe zdjęcia (także makro) i w wielu przypadkach doskonale się sprawdzają.
■ Warto zabrać nakładkę na obiektyw przybliżającą zwierzęta. Są specjalne obiektywy-lunety (z mocowaniem do telefonu), dzięki czemu możesz zrobić portret zwierzęcia będącego dalej od samochodu.

Obiektyw z mocowaniem do telefonu.

■ Można też zrobić zdjęcie przez lornetkę (czasem wymaga to wyjęcia telefonu z ochronnej obudowy). Miejscowy przewodnik na pewno już opanował tę sztukę.

Fotografowanie przez lornetkę.

Zdjęcie z telefonu zrobione prze lornetkę.

■ Sprawdź, czy twój telefon ma dodatkowe opcje, takie jak fotografia nocna, makro – warto je wykorzystać.
■ Jeśli kręcisz film, oprzyj telefon. Dzięki temu obraz nie będzie drgać.

Współczesne telefony pozwalają robić świetne zdjęcia.

Fotografia lotnicza

To niesamowite spojrzenie na świat z zupełnie innej perspektywy. Najbardziej lubię fotografować z helikoptera, w którym są wyjęte drzwi (tak lata się często nad deltą Okawango – relacja TUTAJ). Dzięki temu masz doskonały widok na wszystko wokół i nie ma problemu z refleksami na szybach.

Helikopter daje wspaniałe możliwości fotografowania.

■ Przed wylotem sprawdź, czy masz odpowiednio dużo miejsca na karcie, weź zapasowe baterie i miej je pod ręką (w kieszeni lub saszetce na sobie).
■ Ustaw wysoką czułość (ISO) i maksymalnie krótki czas (1/2000 lub wyższą), by zdjęcia wyszły nieporuszone.
■ Podczas lotu balonem przemieszczasz się na tyle wolno, że z pewnością uda ci się nastawić ostrość nawet na dłuższym obiektywie.
■ W awionetce lub helikopterze możesz mieć trudność z ustawieniem ostrości przy długim teleobiektywie. Praktyczniejszy jest obiektyw do ok. 300 mm (w locie trudno jest zrobić zbliżenia zwierząt).

Bawół nad Okawango – zdjęcie z helikoptera.

■ Ciągły autofokus pomoże ci w uzyskiwaniu ostrych ujęć: najlepiej ustawić szeroki obszar ostrości lub strefę w centrum.
■ Rób zdjęcia seryjne: dzięki temu potem będziesz mógł wybrać najlepsze kadry.
■ W helikopterze czasem są wyjmowane boczne drzwi, co pomaga zrobić lepsze zdjęcia. Jeśli masz dłuższe włosy, załóż czapkę lub bandankę, by ci nie wpadały w obiektyw.

Helikopter nad Zambezi: tu odsuwana była boczna szybka.

Fotografia dronem

Do większości parków narodowych i rezerwatów NIE WOLNO wwozić dronów, są one bowiem wykorzystywane przez kłusowników do namierzania zwierząt. Są jednak prywatne rezerwaty dzikich zwierząt, gdzie dopuszcza się fotografowanie dronem.

Poza parkami i tam, gdzie nie ma zwierząt, możesz zrobić ciekawe ujęcia dronem. Fot. K. Kobus.

■ Przede wszystkim: nim weźmiesz drona na safari dobrze opanuj jak się nim lata i robi zdjęcia!
■ Tam, gdzie wolno latać dronem, NIGDY nie płosz zwierząt, lecąc tuż nad nimi.
■ Staraj się zachować bezpieczną odległość: gdy widzisz, że dron niepokoi zwierzęta, odleć od nich.
■ Upewnij się, że masz naładowane baterie i że twój dron przyleci do ciebie, nim się one wyczerpią.

Fotografia nocą

Nocne safari to wyjątkowe doświadczenie. Najlepiej, gdy przewodnik używa czerwonego światła (nie razi oczu zwierząt), jednak w wielu miejscach (pod presją turystów chcących robić zdjęcia) używa się światła białego. Tymczasem świat w czerwieni wygląda zjawiskowo i zupełnie inaczej.

Sowa na tle księżyca.

Nocne safari pozwalają zobaczyć świat zupełnie inaczej.

■ Nocą trudno jest zrobić zdjęcia telefonem, lepiej schowaj go do kieszeni i zachowaj w pamięci to, co widzisz.
■ Robiąc zdjęcia aparatem, przejdź na tryb nocny lub dopasuj parametry manualnie. Ustaw niedoświetlenie ekspozycji nawet -2, bo czerni nocy i tak nie wydobędziesz.
■ Ustaw możliwie wysoką czułość (ISO) oraz maksymalnie niską przysłonę (2-5,6), by zdjęcie było nieporuszone. Wyłącz flesz, by nie oślepiać zwierząt.

Cyweta – nocne safari w PN South Luangwa.

Zebry na nocnym safari w Etoszy.

■ Nie ma zwierząt? Wsłuchaj się w odgłosy i poczuj magię nocnego życia buszu.
■ W niektórych parkach i lodge’ach są podświetlane oczka wodne, można tam obserwować zwierzęta przez całą noc. Pamiętaj, by zachować ciszę.
■ Miej ze sobą ciepłe ubranie, przeciwwiatrową kurtkę i coś na głowę (czapka, bandanka). Zwykle jeździ się odkrytymi samochodami, więc bywa zimno.
■ W porze deszczowej problemem mogą być latające wokół owady: sprawdzi się bandanka na ustach (chroni jak maseczka).

Jasne światło przyciąga ćmy i inne owady.

Warto wiedzieć

■ Najlepszą porą do zdjęć jest wczesny poranek (od wschodu do ok. 9 rano) lub popołudnie (po 16.00 do zachodu słońca). Im niżej jest słońce, tym bardziej plastyczne jest światło.
■ Fotografując pod słońce, zwłaszcza gdy jest ono wyżej, staraj się schować je za drzewo lub zwierzę, aby ostre promienie nie prześwietlały zdjęcia.
■ Przed zachodem słońca jest tzw. złota godzina, to dobry czas na fotografowanie pod słońce. Szczególnie efektowne są zdjęcia zwierząt wędrujących w złotym kurzu.

Zebry fotografowane pod światło.

■ Fotografując zwierzę na tle zachodzącego słońca postaraj się umieścić aparat maksymalnie nisko nad ziemią: dzięki temu sylwetka zwierzęcia będzie nad horyzontem a nie zlewać się z ziemią.

Słoń pod słońce – tu zlewa się z tłem.

Wystarczyło obniżyć aparat by uzyskać dużo ciekawsze ujęcie.

■ Jeśli fotografujesz niewielkie stworzenie (np. ćmę na ścianie lub jaszczurkę na drzewie), czasem przydaje się latarka. Doświetlaj zwierzę z boku, aby uzyskać bardziej plastyczne światło.
■ Niektóre organizacje zbierają zdjęcia konkretnych zwierząt do badań. Warto poszukać w Internecie, komu twoje ujęcia mogą się przydać.
■ Fotografujesz zwierzęta „w akcji”? Ustaw zdjęcia seryjne, czasem ułamek sekundy decyduje o tym, czy uda ci się uchwycić ciekawą scenę, czy też ją przegapisz.

Biegnąca impala.

■ Szukaj nieoczywistych ujęć. Gdy już sfotografujesz słonia przy wodopoju zastanów się, czy jego trąba lub nogi nie tworzą ciekawego kadru?

Nad oczkiem wodnym.

■ Wykorzystuj twórczo czas naświetlenia: gdy dasz wysoki czas (1/1000) – zamrozisz ruch, ale gdy go zmniejszysz (np. 1/30) i będziesz przesuwać obiektyw za biegnącym zwierzęciem, możesz osiągnąć ciekawy efekt rozmycia tła (i częściowego zamrożenia ruchu zwierzęcia).

Przesuwanie aparatem za biegnącymi zwierzętami i dłuższy czas naświetlania daje ciekawe efekty.

Nieetyczne zdjęcia

■ W niektórych miejscach Afryki dzikie zwierzęta (gepardy, lwy) są trzymane, by na nich zarabiać, i nigdy nie trafią na wolność, a gdy się zestarzeją, zostaną sprzedane na komercyjny odstrzał.
■ Płacąc za zdjęcia z nimi, wspierasz tego typu działania, a udostępniając takie zdjęcia w sieci, namawiasz innych, by poszli w twoje ślady. (Zajrzyj do wpisu: Spacer z lwem)
■ NIGDY nie przywabiaj zwierząt jedzeniem. Karmiąc je, robisz im krzywdę – np. chleb jest zabójczy dla pustynnych ptaków, a chipsy i krakersy bardzo szkodzą małpom.
■ NIE WYMUSZAJ na kierowcy, aby podjechał do zwierząt. W większości parków narodowych samochody mogą poruszać się tylko po wyznaczonych drogach.

Czasem zwierzęta są tuż przy drodze.

■ W niektórych miejscach poważnym problemem są auta, które niszczą sawannę i płoszą zwierzęta tylko po to, by ludzie mogli zrobić zdjęcia z bliska. Za taką jazdę grożą wysokie kary!