Patrzyłam i nie wierzyłam oczom. Nade mną, bezszelestnie sunęły tysiące ciemnych sylwetek. Nietoperze wyleciały na kolację!
Spis treści:
Park Narodowy Kasanka w Zambii znany jest głównie z sitatung, antylop żyjących na bagnach, które strasznie ciężko jest zobaczyć. Tu pasły się dosłownie obok naszego obozu! Ale prawdziwą sławę park zdobył całkiem niedawno, dzięki odkryciu migracji nietoperzy uważanej za największą migrację ssaków w Afryce! Jak naukowcy mogli to przeoczyć?!
Platforma BBC czyli pierwsza obserwacja
Czuliśmy rozczarowanie. Oto jesteśmy na najwyższej wieży obserwacyjnej BBC Hide zbudowanej przez ekipę filmową do dokumentacji migracji zjaw płowych (po angielsku: straw-coloured fruit bat), a wokół nie dzieje się nic. Słońce powoli chowa się za drzewami, a w lesie u naszych stóp – cisza.
– Zobaczcie, tam na drzewie czeka wojownik zbrojny, jak nietoperze wylecą, będzie mieć ucztę. To dlatego nad lasem pojawiają się tylko pojedyncze osobniki, by sprawdzić czy wokół jest bezpiecznie.
To prawda: co jakiś czas widzimy samotnego nietoperza. Zatacza kółko i wraca do lasu. Tymczasem niebo zaciąga się szarością zmierzchu i nagle… z lasu wylewa się ciemna drgająca masa. Wygląda to niesamowicie! Nietoperze lecą najeść się owocami, to one skusiły je do tej migracji. Gdy wrócimy do obozu, leżąc w hamaku aż do świtu słyszę popiskiwania i prawie bezgłośny szum skrzydeł.
Przegapiona migracja
Następnego wieczoru udajemy się na polanę, położoną na trasie przelotu nietoperzy. I znowu dopiero po zachodzie słońca zaczyna się niezwykły spektakl natury. Najpierw widzimy kilka, potem kilkadziesiąt, kilkaset, aż wreszcie niebo pełne jest czarnych sylwetek. Tym razem możemy te zwierzaki oglądać od spodu: wyglądają niczym małe ludziki z ogromnymi skrzydłami.
– Niewiarygodne. – mówi nasz przewodnik Billy. – Gdzie one wszystkie się mieszczą?
Odpowiedzi szukam w biurze organizacji badającej nietoperze. O tej porze roku mają pełne ręce roboty, ale przemiły młodzieniec znajduje chwilę by ze mną porozmawiać.
– To niesamowite, bo nietoperze przylatywały tu pewnie od zawsze, ale naukowcy tę migrację odkryli dopiero w latach 80.! Czy wiesz, że one przez te trzy miesiące zjadają jakieś 330 ton owoców? Tak naprawdę skarbem Kasanki są leśne owoce i jagody, które im tak smakują oraz las gdzie mogą za dnia odpoczywać.
Przy czym ten las… To jest naprawdę niewielki teren: jakieś maksimum półtora kilometra na trzysta metrów. I te wszystkie miliony nietoperzy muszą się tu pomieścić. Ścisk jest niewiarygodny!
– To ile tych nietoperzy tu przylatuje? – pytam, bo w opracowaniach znajduję bardzo różne dane.
– Szczerze? Nie mamy pojęcia. Mówi się że jest ich 10 milionów, ale tego nie da się policzyć. Równie dobrze może być ich kilka milionów więcej… Przylatują do Kasanki w połowie października i zostają do połowy grudnia.
Przez całą noc słychać było ich popiskiwania. Ale choć spałam w hamaku z moskitierą (więc mogłabym je dostrzec, gdyby nade mną leciały), było zbyt ciemno na obserwację. Po wschodzie słońca rzecz jasna nie było już żadnego…
Ile nietoperzy mieści się na drzewie?
Następnego dnia przed świtem jedziemy na kolejną platformę. Widzimy dziesiątki tysięcy sylwetek na tle różowiejącego nieba. Dolatują do drzew, przez chwilę kołują, szukając kawałka wolnej gałęzi, na której prześpią się do rana po czym jeden po drugim opadają w głąb lasu.
Na szczycie jednego z drzew czekają ptaki drapieżne, nieopodal przysiadły sępy. Śniadanie podano do stołu. Wystarczy zanurkować w drgającą masę i po chwili w szponach jest kolejne danie, a co pozostanie, zjedzą sępy.
Gdy czerwona kula słońca wzniosła się nad horyzont, praktycznie wszystkie zwierzaki miały już schronienie.
– Poczekajmy chwilę. – mówi przewodnik. – Jeden nietoperz waży jakieś 300 gram, tyle co średnie mango. Ale tysiące nietoperzy to dla drzew ogromne obciążenie. Często łamie się gałąź i wtedy muszą chwilę polatać nim znajdą inne schronienie.
Jakby na potwierdzenie jego słów nagle w niebo unosi się tłum stworzeń. Kołują przez chwilę na tle słońca nim znów uda im się znaleźć kawałek miejsca do odpoczynku. To jeden z tych widoków, który zapamiętuje się na zawsze…
Zjawa płowa: ciekawostki
- Nauka badająca życie i zwyczaje nietoperzy to chiropterologia. Nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy nietoperzy chiroptera co znaczy rękoskrzydłe.
- Ponad 60% gatunków ssaków na Ziemi to gryzonie i nietoperze! W Afryce jest ponad 100 gatunków nietoperzy.
- Zjawa płowa (Eidolon helvum) przylatująca do PN Kasanka występuje w Ugandzie, na południu Kenii, Zambii, Zimbabwe, RPA oraz w Afryce Środkowej.
- Spora kolonia zjaw płowych jest w Uhuru Park w Mombasie (Kenia).
- Masa ciała tych nietoperzy wynosi 230–340 g, długość całkowita ciała 14–23 cm, rozpiętość skrzydeł wynosi około 76 cm. Samce są większe od samic.
- Zjawy płowe żyją w dużych koloniach liczących nawet 100 000 osobników, na grupach wysokich drzew. Nocą dzielą się na mniejsze grupy, przemieszczające się wspólnie na żerowiska.
- W ich diecie są kwiaty, liście, kora, nektar i owoce.
- Migrację ogląda się ze specjalnych platform nad drzewami lub polan. Obowiązuje absolutny zakaz wstępu do lasu Musola, gdzie nietoperze odpoczywają.
- Oczywiście nietoperze nigdy nie wplątują się we włosy, bo są mistrzami echolokacji 😀
I jeszcze na koniec: nietoperze to wspaniałe zwierzęta! Jeden nietoperz potrafi zjeść w ciągu nocy nawet 3 tysiące komarów! Zaś owocożernie nietoperze są jednymi z ważniejszych roznosicieli nasion (także zagrożonych gatunków drzew).
Zajrzyj do wpisu z Zambii o telenoweli z hipopotamem! Co warto zabrać na safari do auta przeczytasz TUTAJ porady jak zachować się na safari TUTAJ.
Jedziesz do Malawi / Zambii? Polecam przewodnika Billy Nkhoma (doskonały znawca zwierząt, przewodnik z wieloletnim doświadczeniem i zna wszystkich których warto znać), znajdziesz go na whatsupp: + 265 996 42 7314
(c) Anna Olej-Kobus | AfrykAnka.pl
Podoba Ci się ten wpis?
Będzie mi miło jeżeli postawisz mi kawę. Serdecznie dziękuję!