Dla mnie szczepienia to jak zapinanie pasów na autostradzie: w razie wypadku ratują życie. I nie słucham tu „mądrości” z internetu. Bo zdrowie mam jedno. Pandemia COVID-19 pokazała nam, do czego zdolne są wirusy (oraz bakterie i zarodźce!). A zatem jeśli tylko można – warto się przed nimi zabezpieczać!
Spis treści:
Zajrzyj do wpisu o nowym szczepieniu na cholerę.
Żółta książeczka – medyczny paszport podróżnika.
Szczepienia tylko na wyprawy?
Warto pamiętać, iż niektóre szczepienia ochronią nas także w Polsce lub podczas śródziemnomorskiego urlopu. Szczepienia najlepiej zacząć co najmniej miesiąc przed planowanym wylotem, by zdobyć odporność (optymalnie byłoby zrobić szczepienia ze 2-3 miesiące przed wyjazdem).
Każdy, kto podda się szczepieniom w poradni medycyny podróży otrzymuje tzw. „żółtą książeczkę” czyli międzynarodowy certyfikat szczepień, nazywany też medycznym paszportem.
W krajach gdzie występuje żółta gorączka (lub zagrożonych tą chorobą) posiadanie certyfikatu szczepień bywa konieczne, by móc na ich teren wjechać. Książeczka też pozwala na łatwe zorientowanie się kiedy należy zaplanować kolejne szczepienia lub dawki przypominające. Oto krótka lista szczepień, które warto mieć ruszając w świat.
Chwila bólu i wiele lat spokoju.
Cholera
Choroba bakteryjna, przenoszona drogą pokarmową m. in. przez brudne ręce, zanieczyszczoną wodę. W w miejscach o złych warunkach sanitarno-higienicznych i tam gdzie brak jest dostępu do czystej wody pitnej.
UWAGA: na cholerę jest szczepionka doustna DUKORAL (czyli pijesz roztwór). A do tego ma świetne skutki uboczne: zapobiega biegunce podróżnych! Czyli tym sytuacjom, w których nie możesz się oddalić od toalety na dalej niż 100 metrów. Przeżyłam kilka. I więcej nie chcę!
Drink czyli szczepionka doustna.
Dur brzuszny
Choroba powszechna w tropikach, przenoszona drogą pokarmową. Pałeczki duru czekają na swe ofiary w nie przegotowanej wodzie, na brudnych rękach oraz jedzeniu po którym spacerują muchy.
Szczepienie daje odporność na trzy lata i jest zalecane osobom korzystającym z lokalnej kuchni o niskich standardach higieny. Szczepienie w zastrzyku należy przyjąć najpóźniej 2 tyg. przed wyjazdem (jedna dawka).
Od 2019 r. w Polsce jest już dostępna szczepionka doustna VIVOTIF dająca ochronę na 3 lata. Pełen cykl to 3 kapsułki łykane do drugi dzień przez 5 dni. Też lepiej zrobić to ze 2 tyg. przed wyjazdem.
Japońskie zapalenie mózgu
Choroba wirusowa przenoszona przez komary, zakażenie najczęściej jest bezobjawowe, w rzadkich ciężkich postaciach choroby może dojść do trwałego uszkodzenia układu nerwowego.
Szczepienie zalecane podróżującym do krajów Azji Wschodniej i Pd-Wschodniej. Wskazaniem do szczepienia są długa podróż po terenach wiejskich i nocowanie w wioskach. Przed podróżą należy przyjąć 2 dawki szczepienia w odstępie 1-4 tygodni, w Polsce dostępna jest szczepionka Ixiaro.
Kleszczowe zapalenie mózgu
Niebezpieczna wirusowa choroba przenoszona przez kleszcze, występująca w leśnych rejonach niektórych części Azji i Europy Środkowej i Wschodniej (także w Polsce). Szczepienie zalecane osobom narażonym na kontakt z kleszczami – też tym, które często chodzą na spacery do lasu.
Dwie dawki podane w odstępne 1-3 miesięcy zabezpieczają na rok. Trzecia dawka przyjęta po 9-12 miesiącach uodparnia na trzy lata. Szczepienia przypominające podaje się co trzy lata. Przed wyjazdem należy przyjąć dwie pierwsze dawki.
Przepisywanie szczepień do nowej książeczki.
Polio
Choroba Heinego-Medina (poliomyelitis, skrócona nazwa: polio) to zmora niektórych krajów. Można się nią zarazić drogą pokarmową, a jej efektem może być trwałe kalectwo.
W Europie dzięki obowiązkowym szczepieniom dla dzieci obecnie prawie nie występująca (ale jak przybędzie nam antyszczepionkowców to może być niewesoło).
Koniecznym jest przyjęcie dawki przypominającej przez osoby udające się do Etiopii, Nigru, Nigerii oraz Malezji, Filipin, Pakistanu i Afganistanu (pełen spis TUTAJ). Państwa ościenne należy traktować jako potencjalnie ryzykowne. Jedna dawka podana najpóźniej dwa tygodnie przed wyjazdem zabezpiecza na 10 lat.
Tężec z błonicą
Zachorowanie na tężec grozi nam na całym świecie (także w Polsce!). Wywołuje go bakteria, której toksyny działają na układ nerwowy powodując bolesne skurcze mięśni. Do zarażenia dochodzi podczas kontaktu skaleczeń z zanieczyszczoną ziemią.
Dzieci są szczepione przeciwko tężcowi z błonicą w ramach szczepień obowiązkowych. Jeśli od podania ostatniej dawki upłynęło 8-10 lat trzeba ponownie się zaszczepić. Powszechnie stosowane i zalecane u dorosłych są szczepionki przypominające przeciwko tężcowi, błonicy, krztuścowi.
W przypadku dwóch dawek szczepienie zaczyna się na 6 tyg. przed wyjazdem, a trzecią dawkę podaje się po 6-12 miesiącach. Szczepienie uodparnia na ok. 10 lat.
Szczepienia zrobisz w Centrum Medycyny Podróży.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A)
Potocznie nazywana „żółtaczką pokarmową” jest groźną chorobą zakaźną. Można się nią zrazić także w Polsce jedząc np. brudny owoc.
Schemat szczepienia dzieci i dorosłych: jedna dawka uodparnia na rok, ale jeśli podamy dawkę uzupełniającą po ok. 6-12 miesiącach dziecko będzie chronione dożywotnio (tak samo u osoby dorosłej).
Jeśli nie byłeś szczepiony jako dziecko, to w przypadku podróży pierwszą dawkę należy podać w ostateczności w dniu wyjazdem (choć lepiej zrób to n 2 tyg przed wyjazdem).
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B)
Przeciwko „żółtaczce wszczepiennej” dzieci są uodporniane w ramach obowiązkowych szczepień. Dorośli jeśli nie wiedzą czy są chronieni, powinni się zaszczepić. Przed wyjazdem szczepienie jest podawane w cyklu 2 dawki w odstępie miesiąca i trzecia dawka po 5-6 miesiącach.
Niezaszczepieni dorośli w sytuacjach szczególnych mogą skorzystać z cyklu przyspieszonego: 3 dawki (schemat: 0-7-21 dni, szczepienie rozpoczęte 4 tygodnie przed wyjazdem) oraz 4 dawka podana po roku. Pełen cykl daje ochronę dożywotnią.
Ważne: dorośli mogą przyjąć szczepionkę łączną przeciwko WZW A i B (Twinrix), szczepienie jest trzydawkowe.
Wścieklizna
Niegdyś śmiertelna choroba, dziś w krajach Zachodu opanowana dzięki szczepieniom. Zalecana osobom zawodowo związanymi ze zwierzętami (weterynarze) lub mającymi z nimi stały kontakt (grotołazi eksplorujący tropikalne jaskinie) gdyż chorobę przenoszą ssaki m. in. psy, koty a także lisy, wiewiórki, nietoperze.
Zalecana też osobom wybierającym się do miejsc, w których nie są dostępne szczepienia po narażeniu, a także dla dzieci. Przyjmuje się trzy dawki przed wyjazdem (schemat 0-7-28 dni lub 0-7-21 dni), czwarta dawka po roku. Ważne: szczepienie przed podróżą nie eliminuje konieczności szczepienia po ewentualnym pogryzieniu! Szczepienie zalecane tylko w szczególnych sytuacjach.
Zakażenia meningokowe
Niezwykle groźna choroba do której zalicza się posocznicę (sepsę), zapalenie opon mózgowych i mózgu. Bakterie ją wywołujące występują głównie w środkowej części Afryki w tzw. „pasie meningokowym” (kraje od Etiopii po Senegal).
Szczepionka jaka jest obecnie stosowana uodparnia na całe życie. Uwaga: nie należy mylić tej szczepionki ze szczepionką przeciwko meningokokom oferowaną w ramach programu szczepień ochronnych w Polsce!
Żółta febra (żółta gorączka)
Choroba występuje w środkowej części Afryki i Ameryce Południowej, wirusy są przenoszone przez komary. Szczepienie konieczne podczas podróży do niektórych krajów.
Jego brak w „żółtej książeczce” może być też przyczyną odmowy wpuszczenia nas do kraju wolnego od tej choroby, po pobycie w rejonach jej występowania (nawet jeśli był to przelot tranzytem i nie opuściliśmy lotniska!).
Szczepienie: 1 dawka podana najpóźniej 10 dni przed wyjazdem.
UWAGA: do niedawna uważało się, że szczepienie daje ochronę na 10 lat, obecnie przyjęto jej ważność na całe życie. Sprawdź, co masz w swojej „żółtej książeczce” – jeśli masz wpisaną datę ważności – podjedź do Certyfikowanego Centrum Medycyny Podróży, by lekarz wstęplował nam potwierdzenie, że szczepienie jest ważne na całe życie. W naszych książeczkach jest to pieczątka: „life of person vaccinated”.
Stary wpis w książeczce.
Uzupełnienie o wpis dożywotniej ważności szczepienia.
Szczepienia obowiązkowe czy zalecane?
Podział szczepień na obowiązkowe (wymagane) i zalecane często budzi wątpliwości. Niektórzy uważają, że warto skorzystać jedynie ze szczepionek wymaganych przy wjeździe do danego kraju, natomiast szczepieniom zalecanym przypisują mniejsze znaczenie.
Szczepienia obowiązkowe mają przede wszystkim za zadanie chronić państwa nimi objęte przed rozprzestrzenianiem się chorób zakaźnych, czy wybuchem epidemii. Natomiast szczepienia zalecane to te, które mogą skutecznie chronić nas na co dzień.
Gdzie się zaszczepić? Polecam odwiedziny w certyfikowanych poradniach medycyny podróży (np. w Gdyni jest to Uniwersyteckie Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej). W Warszawie korzystam z usług Provita Poliklinika ul. Baboszewska 1, tel. 535 540 572
Zajrzyj do wpisu o Moskito Guard – repelencie przeciwko komarom i kleszczom.
Dzieci wiedzą lepiej – czyli czym są szczepienia 😉
I jeszcze doskonała rozmowa Kasi Stoparczyk z dziecmi o tym, czym są szczepienia (audycja”Dzieci wiedzą lepiej”). Włączcie głos koniecznie i na pewno się uśmiechniecie! 😀
Zdrowych podróży wam życzę! (I zaszczepcie się – to najlepsza inwestycja w zdrowie!)
(c) Anna Olej-Kobus | AfrykAnka.pl
Podoba Ci się ten wpis?
Będzie mi miło jeżeli postawisz mi kawę. Serdecznie dziękuję!
