Ileż to razy znajdywałam pióra, nie zastanawiając się nawet jak fascynującą rzecz trzymam w dłoni! Ta książka odkryła przede mną zupełnie nowy świat! Posłuchaj mej audycji o ptakach i piórach!
Spis treści:
Skąd pomysł na taką książkę?
To wszystko przez sępy. (…) Rozbudziły moje zainteresowanie piórami wiele lat temu, gdy uczestniczyłem w projekcie naukowym w Kenii. Kiedy obserwowałem te wielkie ptaki, syczące na siebie i wykłócające się nad kawałkiem padliny, moją uwagę zwróciło, jak doskonale ich pióra (a także brak upierzenia w odpowiednich miejscach) dostosowane są do trybu prowadzonego przez nie życia. (…) To przez sępy więc zacząłem rozmyślać o piórach i wciąż o nich myślę.
Stanowczo Maria Diekmann z REST miała rację: jeśli kochasz zwierzęta – musisz też kochać sępy!
Pierzasty cud natury
Niech was nie zniechęci początek (dość długa i szczegółowa dysertacja o poszukiwaniu upierzonych dinozaurów i skomplikowanej ewolucji). Rozdział „Formacja Yixian” to rzecz dla pasjonatów, jednak dalej jest już tylko ciekawiej.
Pierzaste dinozaury zachwycają!
Bo kto by pomyślał, że nawet niewielki ptak ma dwa tysiące piór, dzięki którym przetrwa i srogie mrozy i lot nad gorącą pustynią. A do tego ptaki potrafią sterować każdym z piór: to jakby człowiek umiał poruszyć każdym włosem osobno! Mało tego. Natura stworzyła dzieło doskonałe, bo póki co ludzie nie wymyślili niczego lepszego od puchu, stąd w śpiworach wciąż jest to najdroższe, ale też najlepsze wypełnienie!
Śpiwór Cumulusa – ludzie wciąż nie stworzyli nic lepszego od puchu.
Ptaki są niesamowicie różnorodne. Jedne pióra tworzą zwarte chorągiewki, dzięki czemu ptaki mogą szybować a nawet osiągać niewiarygodne prędkości (rekordzistami szybkości są sokoły wędrowne, osiągające w locie nurkowym ponad 350 km/h!). Inne tworzą falujące miraże – jak półpuchowe pióra strusi (tak pożądane w strojach rewiowych!). Jeśli dodać do tego różnorodność kolorów, długości i kształtów – mamy istne królestwo piór, gdzie absolutnymi mistrzami fantazyjności są rajskie ptaki (cudowronki).
Pióra strusi dzięki swym właściwościom podbiły kreacje rewiowe.
Ptasi świat jest niebywale różnorodny.
Ptasi dowód osobisty
Nie zastanawiałam się nad tym wcześniej, ale to niesamowite, że w malutkim ciele ptaka zaprogramowany jest mechanizm pierzenia się przez całe życie. Najpierw pisklaki mają puszyste piórka, często w kolorach maskujących, by łatwiej ukryć się przed drapieżnikami.
Potem wiele ptaków przybiera upierzenie młodociane (juwenilne), co jest sygnałem dla pozostałych, że to jeszcze nie jest partner/partnerka do związku. Gdy nadchodzi czas amorów niektóre ptaki przybierają szatę godową – im piękniejsze pióra tym większe powodzenie u płci przeciwnej!
Wreszcie po wysiłku stworzenia rodziny część ptaków przybiera szatę spoczynkową – czyli zwykłe upierzenie na co dzień. I to wszystko trwa zaprogramowane w skórze ptaka, by w odpowiednim momencie aktywować odpowiedni wzrost piór!
Schemat wzrostu pióra.
Żurawie rajskie – maluchy mają maskujące upierzenie!
Pelikan – mistrzowska impregnacja piór!
Pióra w przestworzach i… kryminalistyce
Skoro pióra – to latanie, wielkie marzenie ludzi od wieków. Wydaje się, że ptakom przychodzi to z łatwością, ale co było najpierw? Lot z ziemi ku górze czy spadanie z góry na dół? Okazuje się, że to kwestia, co do której naukowcy nie są w stanie się zgodzić, a badacze wciąż sprawdzają co jeszcze moglibyśmy zapożyczyć z piór, by lot samolotów był efektywniejszy. Może i nieładnie jest ściągać – ale natura jest tu niedościgłym wzorem.
Kraska liliowopierśna – ptasi klejnot.
Pióra odegrały też sporą rolę w… kryminalistyce! Choć marabut to nie jest wzór urody, to ich pióra trafiły na kapelusze, a delikatny puch był wykorzystywany do pędzli daktyloskopijnych (do znajdywania śladów linii papilarnych). Na pióra tych ptaków było takie zapotrzebowanie, że omal nie doprowadziły do zagłady gatunku!
W poszukiwaniu mitycznych strusi
Pasjonująca jest też historia piór w modzie. Opowieść o saharyjskiej ekspedycji w 1912 r. w poszukiwaniu strusi berberyjskich (których pióra jako rzadkie i doskonałej jakości osiągały astronomiczne ceny) to materiał na film sensacyjny. Sława, pieniądze, szpiedzy i zwroty akcji. Pozorny sukces (do Afryki Południowej udało się przewieźć 127 ptaków), bo wybuch I wojny światowej zmiótł modę na kapelusze z ptasimi piórami…
Struś z Namibii prezentuje swe upierzenie.
Pióra w modzie to niesamowity temat!
Książka napisana jest w sposób lekki i z humorem, znajdziecie tu dziesiątki ciekawostek i faktów, nad którymi pewnie się nigdy nie zastanawialiście (choćby jak skomplikowanym procesem jest barwienie piór, lub czym jest kręcenie much w wędkarstwie). Autor prowadzi nas przez meandry ewolucji, biologii, historii i kultury (przecież piórami zapisywano księgi i królewskie odezwy!).
Co prawda mało w tej książce zdjęć i rycin, ale to tylko powód by rozwijać temat dalej samodzielnie. Dla ptasiarzy to pozycja obowiązkowa, wszyscy inni po przeczytaniu tej książki ryzykują dołączenie do grona ptakolubów 😀
Czytasz na własną odpowiedzialność!
Ibis zrywający się do lotu. Różowa skóra bez piór to apteria.
„Pióra. Ewolucja cudu natury” – Thor Hanson, wyd. Feeria Science, 2019 r.
Książka warta zabrania w podróż do identyfikacji ptaków to „Wildlife of Southern Africa” – jest tu opisanych sporo ptaków! A to mój przewodnik, gdzie znajdziesz sporo opowieści o ptakach:
„Zwierzęta Afryki. Przewodnik na safari” kliknij i kup z autografem.
(c) Anna Olej-Kobus | AfrykAnka.pl
Podoba Ci się ten wpis?
Będzie mi miło jeżeli postawisz mi kawę. Serdecznie dziękuję!
