Maroko - słownik wybranych pojęć i arabskich słów

Maroko przesiąknięte jest arabską kulturą – poniższy słownik z pewnością przyda się nie tylko w podróży. Możesz ten artykuł w formie PDF wydrukować lub wgrać w telefon.

Słownik wybranych pojęć i arabskich słów używanych w Maroku

abu – ojciec
Aisza – ukochana żona Mahometa
Allah – w religii muzułmańskiej jedyny i najwyższy Bóg, twórca świata i ludzi, według Koranu tożsamy z Bogiem Abrahama, Izaaka i Jakuba
Allahu Akbar – Bóg jest wielki – zwrot używany zarówno jako nieformalne wyznanie wiary jak i w codziennych sytuacjach życiowych
Alhamdulillah – „Bogu niech będą dzięki”, określenie wyrażające wdzięczność, za to co się
bab – drzwi, brama

Bab to w arabskim drzwi do domu lecz także brama miejska.

balak – przejście (okrzyk w medynie, by się odsunąć)
baraka – błogosławieństwo
bej – pan, książę, władca danego terytorium
bin – syn
bint – córka
Bismillah – „w imię Boga”, mówi się to aby uzyskać błogosławieństwo do danego działania
bordż (bordj) – fortyfikacja
burdż (burj) – wieża
dar – dom, rezydencja, często używane w odniesieniu do pałacu
dunya (dunia) – życie doczesne (częste słowo w piosenkach!)
dżebel (jebel) – wzgórze, góra
dżelaba (djelaba) – tradycyjny strój kobiecy: suknia do ziemi, z długimi rękawami i kapturem
Eid / Id – święto w islamie
Eid al Fitr – święto kończące okres Ramadanu
Eid al Adha – święto Ofiarowania obchodzone na pamiątkę ofiary Abrahama
Eid Mubarak – błogosławionych świąt (życzenie)
erg – typ pustyni w Afryce Północnej z piaszczystymi wydmami
Fatima – najmłodsza i ukochana córka Mahometa, uważana za ideał żony i matki
fatwa – opinia (interpretacja zagadnienia) wyrażona przez muzułmańskiego uczonego
ghorfa – budynek o kształcie beczki w dawnych czasach służący jako spichlerz
hadż (Hadj) – pielgrzymka do Mekki będąca obowiązkiem każdego muzułmanina
halal – to, co jest dozwolone w islamie

Koty w islamie są zdecydowanie halal!

haram – to, co jest zakazane w islamie, w meczecie haram określa salę modliltw, gdzie jest zakaz wstępów dla obcych oraz osób nie przestrzegających nakazów (np. kobiety z odkrytą głową). Od tego słowa pochodzi też harem (miejsce gdzie jest zakaz wstępu dla obcych mężczyzn)
hammam (hamam) – turecka łaźnia
hamsa – dłoń Fatimy, popularny amulet, symbol szczęścia i dobra, symbolizuje pięć filarów wiary, pięciokrotną modlitwę w ciągu dnia oraz pięć świętych nocy. Częsty motyw zdobniczy
harissa – pikantna pasta na bazie papryki, pomidora, oliwy z oliwek i soli
harquus – jest stosowany jak henna bądź używany na przemian z henną (daje kolor czarny). Harquus trzyma się na skórze kilka tygodni dłużej niż sama henna. Stosowany współcześnie do trwałego tatuażu przez kobiety Berberyjskie.
henna – proszek z rośliny henny (lawsonia) rozrobiony z wodą tradycyjnie używany jest przez kobiety do malowania rąk i nóg – daje kolor czerwony

Henna na dłoniach.

huja – bracie
Ifrikija – arabska nazwa terenów dawnej rzymskiej prowincji Africa, współcześnie po arabsku oznacza Afrykę
imam – dosłownie „przywódca” czyli ten, który prowadzi modlitwy w meczecie, często używane dla określenia uczonego duchownego muzułmańskiego
iman – wiara
Imazighen – „ludzie wolni”, tak określają się Berberowie (których zwyczajowa nazwa z czasów grecko-rzymskich pochodzi od barbari – barbarzyńcy)
Insz Allah – jeśli taka jest wola Boga, jak Bóg da (określenie oznaczające poddanie się boskim wyrokom). Mówiąc to uznajemy, że choć zrobimy wszystko co w naszej mocy, to nasz los jest w rękach Boga
Isa – Jezus
Islam – dosłownie „poddanie się” Bogu
kazba – muzułmańska twierdza lub obronny zespół mieszkalny
kef – skała
Koran – święta księga islamu, według muzułmanów został objawiony Mahometowi przez Archanioła Gabriela.
ksar – warowne miasto, często budowane na wzgórzach lub urwiskach. Mza zwartą zabudowę ze względów obronnych, najstarsze ksary liczą nawet tysiąc lat.

Ait Benhaddou to jeden z najsłynniejszych ksarów w Maroko.

La illaha il Allah, muḥammadun rasūlu-llāh – „nie ma bóstwa prócz Boga, a Mahomet jest jego prorokiem”. Muzułmańskie wyznanie wiary (szahada)
Maghreb – dosł. zachód, określenie grupy krajów północno-zachodniej Afryki tworzonej przez: Maroko, Mauretanię, Algierię, Tunezję i Libię. Oficjalna nazwa Maroka to Al-Mamlaka al-Maghribijja (Królestwo Zachodu)
Mahomet (Muhammad) – (o. 570 – 632) prorok i twórca islamu, założyciel pierwszej wspólnoty muzułmanów, która przekształciła się w teokratyczne państwo religijne
marabut – osoba świątobliwa, mędrzec i uzdrowiciel, często tak określa się też jego grób będący celem pielgrzymek
Masjid (Masdżid) – meczet
meczet – miejsce muzułmańskiego kultu, oznacza budynek w którym oddaje się cześć Allahowi bez względu na jego architekturę. Najczęściej arabska świątynia składa się z dziedzińca i sali modlitw.
medresa (madrasa) – teologiczna szkoła muzułmańska, często mieszcząca się przy meczecie medyna – stara dzielnica w mieście arabskim

Medresy były ważnymi ośrodkami nauki.

menzel – społeczność lub miejsce zamieszkania
meszi muszki – nie ma problemu
mihrab – nisza w meczecie, wyznaczająca kierunek Mekki w którym powinni modlić się wierni.
minaret – wysoka wieża przy meczecie skąd muezin wzywa na modlitwę

Minaret meczetu w Marakeszu.

minbar (mimbar) – pulpit w meczecie skąd wygłasza się kazania podczas piątkowej modlitwy oraz uroczyste obwieszczenia
mubarak – błogosławieństwo, błogosławiony, słowo używane przy składaniu życzeń
muezin – mężczyzna wzywający wiernych pięć razy dziennie do modlitwy
nador – wieża strażnicza
ohti – siostro
ramadan – dziewiąty miesiąc muzułmańskiego kalendarza księżycowego, uważany za święty gdyż w tym miesiącu rozpoczęło się objawianie Koranu Mahometowi. Jest to czas postu i religijnych rozmyślań
ribat – obronny klasztor muzułmański z murem i wieżą wartowniczą
sahbi – przyjacielu
Salam alejkum – powitanie muzułmańskie, znaczące dosłownie „pokój z tobą”, odpowiada się na nie „ła`alejkum salam”, co oznacza „i z tobą (niech również będzie) pokój”
sidi – pan, tytuł grzecznościowy muzułmanina zasłużonego wybitnymi zasługami lub pochodzącego z szacownego rodu
sufizm – określenie dla mistycznych gałęzi islamu
suk – muzułmański plac targowy, bazar, bywa też przykryty dachem. Często nazwa określa dzielnicę handlową sąsiadującą z rynkiem

Arabski suk jest pełen zapachów i kolorów.

sunnici – uważali że sukcesja po Proroku powinna należeć do tych, których wybierze społeczność i ma to być władza czasowa natomiast szyici uważali, że następcą może być tylko krewny lub potomek Proroka. Ali (zięć Mahometa) i Hossein (wnuk Mahometa) zostali zamordowani stając się pierwszymi męczennikami szyitów. Szyizm został zaadoptowany przez ludność perską, sunnizm przez Arabów.
sura – rozdział w Koranie
szahada – muzułmańskie wyznanie wiary
szisza – fajka wodna
szukran – dziękuję (bzef – bardzo)
tażin (tajine, tadżine, tagine) – gliniane naczynie służące do przygotowywania tradycyjnych potraw w Maroku

Tadżin służy do przygotowywania dań.

tessery – oszlifowane na złączeniach kawałki kamieni, marmuru, szkła, ceramiki służące do układania mozaik
turbet (turbat) – mauzoleum
umma – społeczność muzułmańska
wadi (oued) – rzeka
zawija – hotel lub zajazd dla pielgrzymów budowany obok meczetu lub miejsca pielgrzymek. Czasem niewielki klasztor, ośrodek kultu religijnego, często w pobliżu grobu założyciela szkoły. Słowo zawija oznacza też bractwo, zgromadzenie.

Zajrzyj do wpisu o słowach arabskich z Tunezji, poznaj symbole berberyjskie oraz ciekawostki o tuareskich krzyżach.
Planujesz wyjazd do krajów arabskich? Zobacz wyprawy do Algierii TORRE.pl i Outventure.life.

Kliknij i kup od autorki!

Podoba Ci się ten wpis?
Będzie mi miło jeżeli postawisz mi kawę. Serdecznie dziękuję!